سیاره ها

در بیش تر شب های سال ، ستاره ای پرنور و درخشان در غرب آسمان و بلافاصله پس از غروب خورشید پدیدار می شود . این سیاره بسیار زودتر از دیگر ستارگان در آسمان شب نمایان می شود و بسیار پرنور تر از آن ها به نظر می رسند . این جرم پرنور که با نام ستاره ی شامگاهی شناخته شده است ، اصلاً ستاره نیست ، بلکه سیاره ی همسایه ی زمین است که زهره نام دارد . سیاره به گروهی از اجرام آسمانی می گویند که همانند سیاره ی زمین ، پیرامون خورشید در گردشند .

سیاره ی زهره یا ناهید ( نزدیک ترین سیاره به زمین ) ، یکی از پنج سیاره ای است که می توانیم با چشم غیر مسلح آن را در آسمان مشاهده کنیم . چهار سیاره ی دیگر عبارتند از : عطارد ، مریخ ، مشتری و زحل . علاوه بر این پنج سیاره ، سه سیاره ی دیگر هم وجود دارند که فاصله ی آن ها از زمین بسیار دور است و فقط با تلسکوپ می توانیم آن ها را ببینیم . این هشت سیاره همراه با زمین ، نه سیاره ی منظومه ی شمسی هستند .

سیاره ها به دو گروه تقسیم می شوند . چهار سیاره ی زهره ، عطارد ، مریخ و زمین سیاره های درونی نام دارند که نزدیک به هم هستند . این سیاره ها سنگی اند و به آن ها سیاره های شبه زمین نیز می گویند . سیاره های مشتری ، اورانوس ، زحل و نپتون که به گروه سیاره های بیرونی معروفند ، از هم بسیار دور هستند . این چهار سیاره بسیار غول پیکرند و ساختارشان از جنس گاز و گاز مایع است که جنس بیش تر این گاز ، هیدروژن است . دوردست ترین سیاره ، پلوتوست . کره ای کوچک و پوشیده از یخ که قطر آن حتی کوچک تر از قطر کره ی ماه است ، به تازگی شواهد جدیدی از پلوتو به دست آمده است . ( توجه : پلوتو به دلایلی امروزه به عنوان یک سیاره ی کامل شناخته نمی شود . )

دیگر اعضای خانواده ی منظومه ی شمسی

جرم های گوناگون دیگری نیز عضو مجموعه ی  منظومه ی شمسی هستند . بیش تر سیاره ها قمرهایی دارند که پیرامون آن ها در گردشند .

چهار سیاره ی غول پیکر منظومه ی شمسی ، بیش از شصت قمر دارند .

جرم های آسمانی بی شماری به نام سیارک ها در کمربندی به نام کمربند سیارک ها پیرامون خورشید در گردشند . شمار کمی از آن ها بیش از اندازه به زمین نزدیک می شوند و ممکن است خطر آفرین باشند . دسته ای از ستاره شناسان در گروه هایی به نام دیده بانان فضا ، نزدیک شدن این اجرام آسمانی به زمین و خطر برخورد آن ها با زمین را با دقت بررسی می کنند .

دیگر منظومه های شمسی

خورشید تنها ستاره ای نیست که چند سیاره به دور آن می گردند . اخترشناسان ستارگان دیگری یافته اند که سیاره هایی دور آن ها در گردشند . اخترشناسان برای یافتن منظومه های دیگر ، به دنبال ستارگانی هستند که نور تپنده دارند برای این که گرانش یک سیاره ، موجب لرزش نور ستاره می شود .

با روش لرزش نور ستارگان ، نخستین سیاره در سال 1995 میلادی یافت شد . از آن زمان تا به امروز ، ده ها سیاره ی دیگر یافت شدند که به دور ستارگانی مانند ستاره ی ما ( خورشید ) می گردند . بیش تر این سیاره ها هم اندازه ی مشتری یا حتی بزرگ تر از آن هستند . اما شاید این ستارگان ، سیاره های کوچک تر یافت نشده ای هم داشته باشند که حتی ممکن است تا اندازه ای شبیه کره ی زمین باشند .

ویژگی سیاره های منظومه ی شمسی

نام سیاره	میانگین فاصله از خورشید ( بر حسب میلیون کیلومتر )	قطر استوایی ( بر حسب کیلومتر )	مدت زمان گردش به دور خورشید
عطارد	58	4880	88 روز
زهره	108	12104	225 روز
زمین	150	12756	365/25 روز
مریخ	228	6792	687 روز
مشتری	778	42980	9 / 11 سال
زحل	1429	120540	4 / 29 سال
اورانوس	2875	31760	7 / 83 سال
نپتون	4505	49530	7 / 163 سال
پلوتو (!)	5916	2300	248 سال

---

تصویری خیالی از کمربند سیارک ها

برای آشنایی با موارد مرتبط دیگر مطالب وبسایت فیزیک برای زندگی را ببینید ...

نظر شما در مورد این مطلب چیست ؟ در بخش نظرات منتظریم !

با فیزیک برای زندگی همراه باشید ...