در بیش تر شب های سال ، ستاره ای پرنور و درخشان در غرب آسمان و بلافاصله پس از غروب خورشید پدیدار می شود . این سیاره بسیار زودتر از دیگر ستارگان در آسمان شب نمایان می شود و بسیار پرنور تر از آن ها به نظر می رسند . این جرم پرنور که با نام ستاره ی شامگاهی شناخته شده است ، اصلاً ستاره نیست ، بلکه سیاره ی همسایه ی زمین است که زهره نام دارد . سیاره به گروهی از اجرام آسمانی می گویند که همانند سیاره ی زمین ، پیرامون خورشید در گردشند .
سیاره ی زهره یا ناهید ( نزدیک ترین سیاره به زمین ) ، یکی از پنج سیاره ای است که می توانیم با چشم غیر مسلح آن را در آسمان مشاهده کنیم . چهار سیاره ی دیگر عبارتند از : عطارد ، مریخ ، مشتری و زحل . علاوه بر این پنج سیاره ، سه سیاره ی دیگر هم وجود دارند که فاصله ی آن ها از زمین بسیار دور است و فقط با تلسکوپ می توانیم آن ها را ببینیم . این هشت سیاره همراه با زمین ، نه سیاره ی منظومه ی شمسی هستند .
سیاره ها به دو گروه تقسیم می شوند . چهار سیاره ی زهره ، عطارد ، مریخ و زمین سیاره های درونی نام دارند که نزدیک به هم هستند . این سیاره ها سنگی اند و به آن ها سیاره های شبه زمین نیز می گویند . سیاره های مشتری ، اورانوس ، زحل و نپتون که به گروه سیاره های بیرونی معروفند ، از هم بسیار دور هستند . این چهار سیاره بسیار غول پیکرند و ساختارشان از جنس گاز و گاز مایع است که جنس بیش تر این گاز ، هیدروژن است . دوردست ترین سیاره ، پلوتوست . کره ای کوچک و پوشیده از یخ که قطر آن حتی کوچک تر از قطر کره ی ماه است ، به تازگی شواهد جدیدی از پلوتو به دست آمده است . ( توجه : پلوتو به دلایلی امروزه به عنوان یک سیاره ی کامل شناخته نمی شود . )
دیگر اعضای خانواده ی منظومه ی شمسی
جرم های گوناگون دیگری نیز عضو مجموعه ی منظومه ی شمسی هستند . بیش تر سیاره ها قمرهایی دارند که پیرامون آن ها در گردشند .
چهار سیاره ی غول پیکر منظومه ی شمسی ، بیش از شصت قمر دارند .
جرم های آسمانی بی شماری به نام سیارک ها در کمربندی به نام کمربند سیارک ها پیرامون خورشید در گردشند . شمار کمی از آن ها بیش از اندازه به زمین نزدیک می شوند و ممکن است خطر آفرین باشند . دسته ای از ستاره شناسان در گروه هایی به نام دیده بانان فضا ، نزدیک شدن این اجرام آسمانی به زمین و خطر برخورد آن ها با زمین را با دقت بررسی می کنند .
دیگر منظومه های شمسی
خورشید تنها ستاره ای نیست که چند سیاره به دور آن می گردند . اخترشناسان ستارگان دیگری یافته اند که سیاره هایی دور آن ها در گردشند . اخترشناسان برای یافتن منظومه های دیگر ، به دنبال ستارگانی هستند که نور تپنده دارند برای این که گرانش یک سیاره ، موجب لرزش نور ستاره می شود .
با روش لرزش نور ستارگان ، نخستین سیاره در سال 1995 میلادی یافت شد . از آن زمان تا به امروز ، ده ها سیاره ی دیگر یافت شدند که به دور ستارگانی مانند ستاره ی ما ( خورشید ) می گردند . بیش تر این سیاره ها هم اندازه ی مشتری یا حتی بزرگ تر از آن هستند . اما شاید این ستارگان ، سیاره های کوچک تر یافت نشده ای هم داشته باشند که حتی ممکن است تا اندازه ای شبیه کره ی زمین باشند .
ویژگی سیاره های منظومه ی شمسی
|
نام سیاره |
میانگین فاصله از خورشید ( بر حسب میلیون کیلومتر ) |
قطر استوایی ( بر حسب کیلومتر ) |
مدت زمان گردش به دور خورشید |
|
عطارد |
58 |
4880 |
88 روز |
|
زهره |
108 |
12104 |
225 روز |
|
زمین |
150 |
12756 |
365/25 روز |
|
مریخ |
228 |
6792 |
687 روز |
|
مشتری |
778 |
42980 |
9 / 11 سال |
|
زحل |
1429 |
120540 |
4 / 29 سال |
|
اورانوس |
2875 |
31760 |
7 / 83 سال |
|
نپتون |
4505 |
49530 |
7 / 163 سال |
|
پلوتو (!) |
5916 |
2300 |
248 سال |
تصویری خیالی از کمربند سیارک ها
برای آشنایی با موارد مرتبط دیگر مطالب وبسایت فیزیک برای زندگی را ببینید ...
نظر شما در مورد این مطلب چیست ؟ در بخش نظرات منتظریم !
با فیزیک برای زندگی همراه باشید ...
