هیچ دوچرخه سواری هنگامی که با دوچرخه اش حرکت می کند ، در این فکر نیست که چگونه تعادل خود را بر روی دوچرخه ی در حال حرکت حفظ می کند . دست کم دو عامل وجود دارد که باعث می شود که دوچرخه سوار از روی دوچرخه ، به زمین پرت نشود ! یکی از این دو عامل ، « نیروی ژیروسکوپی » یا « نیروی چرخشی » است .
« ژیروسکوپ » دستگاه سنگینی است که به حلقه شباهت دارد و از چرخ و محور تشکیل شده است . ژیروسکوپ طوری بر روی محورش قرار گرفته است ، که اگر به هر طرف بچرخد ، مرکزش در یک نقطه ثابت باقی می ماند . هنگامی که چرخ ژیروسکوپ به حرکت در می آید ، در همان جایی که به حرکت در آمده بود ، باقی می ماند مگر آن که نیروی خارجی بر آن وارد شود و تغییرش بدهد .
چرخ های دوچرخه نیز هنگامی که شروع به چرخیدن می کنند ، یک چنین واکنشی را از خود نشان می دهند . تا زمانی که نیروی قابل توجهی از خارج به چرخ ها وارد نشده است ، چرخ ها در همان سطح و مسیر حرکت خواهند کرد . به این ترتیب ، این نیروی ژیروسکوپی است که دوچرخه را در حالت عمودی نگه می دارد .
دومین عاملی که باعث می شود تا دوچرخه سوار از روی دوچرخه اش بر زمین سقوط نکند ، نیروی گریز از مرکز نام دارد . نیروی گریز از مرکز طوری عمل می کند که باعث می شود اجسام از مرکز یک جسم چرخنده دور شوند . نیروی گریز از مرکز ، همان نیرویی است که وقتی شما داخل یک اتومبیل یا اتوبوس نشسته اید و اتومبیل به سرعت به طرف چپ می چرخد ، شما را به سمت راست می کشاند .
هنگامی که دوچرخه سوار احساس می کند که چیزی نمانده است که از روی دوچرخه اش بر زمین بیافتد ، چرخ جلو را به طرف جهت سقوطش می چرخاند . با انجام دادن این کار ، نیروی گریز از مرکز دوچرخه سوار را دوباره به حالت عمود و تعادل در خواهد آورد .
در این حالت ، مسیر حرکت دوچرخه نخست به سمت راست و سپس به سمت چپ انحنا بر می دارد زیرا دوچرخه سوار هر بار که نزدیک است تعادل خود را از دست بدهد و سقوط کند ، مسیر خود را اصلاح می نماید . به عبارت صحیح تر ، می توانیم بگوییم دوچرخه سوار بدون آن که فکرش را بکند ، چرخ دوچرخه را طوری حرکت می دهد که نیروی گریز از مرکز بتواند او را در حالت تعادل نگه دارد .
آیا تاکنون با خود اندیشیده اید که چرا دوچرخه سواران از روی دوچرخه سقوط نمی کنند ؟!
نظر شما در مورد این مطلب چیست ؟ در بخش نظرات منتظریم !
با فیزیک برای زندگی همراه باشید ...
